Demans, dünya genelinde giderek artan bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Çoğunlukla yaşlı nüfusla ilişkilendirilen bu hastalık, erken teşhis edildiği takdirde yönetilebilir ve yaşam kalitesini artıracak önlemler alınabilir. Ancak, demans belirtileri çoğu zaman sıradan unutkanlık ya da yaşlanmanın doğal bir parçası olarak algılanabiliyor. Bu noktada, uzmanlar özellikle dikkate alınması gereken bazı erken uyarı işaretlerini vurguluyor. İşte demansın 6 erken uyarı işareti:

1. Unutkanlık

Unutkanlık, demansın en bilinen belirtilerinin başında geliyor. Ancak bu, sıradan bir unutuş değil; kişilerin günlük yaşamını etkileyecek derecede önemli olan bilgilerin kaybedilmesi şeklinde ortaya çıkıyor. Örneğin, kişi önemli randevuları, toplantıları veya alışveriş liste gibi temel bilgileri unutmaya başlarsa, bu durum dikkatle izlenmelidir. Unutkanlığın yanı sıra, tekrar tekrar aynı soruları sorma veya daha önce yapılanları hatırlayamama gibi durumlar da önemli birer işaret olabilir.

2. İletişimde Zorluk

Demans hastaları genellikle kelimeleri bulmada zorluk çeker. Bu, kendi düşüncelerini ifade etmede veya başkalarıyla iletişim kurmada sorun yaşamak anlamına gelir. Örneğin, bir sohbet sırasında cümlelerini tamamlamakta ya da doğru kelimeyi bulmakta zorlanabilirler. Bu durum, sosyal ortamlarda kaygıya ve rahatsızlığa yol açabilir. Eğer bir kişinin iletişim becerilerinde belirgin bir değişiklik gözlemleniyorsa, bunun altında yatan nedenler mutlaka araştırılmalıdır.

3. Günlük Aktivitelerde Zorluk

Kişinin, günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmekte zorlanması da demansın bir başka önemli belirtisidir. Bu, kişisel bakım faaliyetleri, yemek pişirme ya da alışveriş yapmak gibi basit görevleri kapsar. Örneğin, bir kişi mutfakta tarifine bakarken malzemeleri karıştırıyorsa veya daha önce bildiği bir yemeği yapmaktan kaçınıyorsa, bunun ardında bir sorun yatıyor olabilir. Günlük aktivitelerden alınan zevkin azalması ve işlevselliğin kaybolması, erken alınacak tedbirler için bir uyarı niteliği taşır.

4. Zaman ve Mekânı Kaybetmek

Demans hastaları, zaman ve mekân algılarında ciddi sorunlar yaşayabilir. Kişi, bulunduğu yerle ilgili kafa karışıklığı yaşayabilir ya da günün hangi saati olduğunu unutabilir. Bu durum, kaybolma gibi daha ciddi sonuçları doğurabilir. Ayrıca, alışık olduğu yerlerde bile yabancı hissedebilir. Bu tür problemler, demansın ilerici doğasına işaret eden önemli izlerden biridir ve mutlaka uzman yardımı gerektirir.

5. Müdahale Olmadan Değişen Ruh Hali

Demans, kişilik değişimlerine neden olabilir. Daha önce enerji dolu ve sosyal bir birey olan bir kişi, aniden depresif veya içine kapanık hale gelebilir. Bu durum bazen kâbus gibi düşlemedir; kişi, yaşadığı durumdan ve belirsizlikten dolayı kaygılanabilir. Kişilik değişiklikleri dikkate alınmalı ve bu durumun ardındaki nedenler araştırılmalıdır. Eğer bir kişinin ruh hali sürekli olarak olumsuz yönde değişiyorsa, bu durum için bir uzmana danışılması kritik bir adım olacaktır.

6. İşlevsellik Kaybı

Demansın bir başka belirtisi, kişinin işlevselliği üzerinde doğrudan etkili olmasıdır. Özellikle iş veya sosyal yaşamda, kişi daha önceki performansının altında kalmaya başlayabilir. Örneğin, bir kişi işteki görevlerinden kaçınmaya ya da yapmaktan keyif aldığı aktiviteleri bırakmaya başladıysa, bu durum demansın bir işareti olabilir. Aynı zamanda, grup etkinliklerine katılmaktan çekinme veya sosyal gruplardan uzaklaşma da işlevsellik kaybının bir göstergesi olarak kabul edilebilir.

Unutulmamalıdır ki, bu belirtiler tek başına demans hastalığını göstermez; ancak dikkate alınmalı ve gerektiğinde uzman bir sağlık profesyoneli ile görüşülmelidir. Erken tanı, demansın ilerlemesini yavaşlatabilir ve yaşam kalitesini artırabilir. Eğer siz ya da tanıdığınız bir kişi bu belirtileri yaşıyorsa, geç kalmadan sağlık uzmanlarına danışmakta fayda var.